Отбасы банкін екінші деңгейдегі банктер жүйесінен шығаруды ұсынды, деп хабарлайды LS.
Өнеркәсіп және құрылыс министрі Қанат Шарлапаев әкімдіктердің кезекте тұрғандарды тұрғын үймен қамтамасыз ету жөніндегі жұмысының бір бөлігін осы қаржы құрылымына беру идеясын айтты.
"Отбасы банкін ұлттық даму институтына айналдыру көзделіп отыр, ол берілетін функцияларды орталықтан жүзеге асыратын болады. Отбасы банкін екінші деңгейдегі банктер (ЕДБ) жүйесінен шығару ұсынылады, ол операцияларды қаржы реттеушісінің лицензиясынсыз жүзеге асыратын болады", – деп атап өтті ол.
Министрдің айтуынша, ҚР қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен Ұлттық банк тұтынушылардың құқықтарын қорғау, валюталық реттеу, қаржылық және өзге де есептілікті алу, кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) қарсы іс-қимыл және т.б. бойынша банктің отбасына қатысты бақылау-қадағалау функцияларын сақтайды.
"Демек, отбасын ЕДБ арасынан шығару оны депозиттерге кепілдік беру жүйесінен шығаруға әкеп соғады. Осыған байланысты банкте орналастырылған салымдардың сақталуына мемлекет кепілдік береді. Сондай-ақ, Отбасы банкінің базасында тұрғын үймен қамтамасыз ету орталығы құрылады, онда барлық азаматтар, белгілі бір санаттарға жататынына қарамастан, есепке тұра алады. Әрбір өтінімге отбасының цифрлық портреті қалыптастырылады, ол оның табыстарын, мүліктері мен активтерін ашады, бұл мұқтаж азаматтың отбасылық жағдайының барлық сипаттамаларын толық ескеруге мүмкіндік береді", – деп жалғастырды министр.
Бұл ретте, тұрғын үймен қамтамасыз ету орталығы мемлекеттік деректер базасымен интеграцияланған бірыңғай ақпараттық база болады деп қосты ол.
Шарлапаевтың айтуынша, ұсынылған жаңа модельде мұқтаждар арасында тұрғын үйді бөлу есепке қою күніне және табыс деңгейіне байланысты жүзеге асырылатын болады.
"Табыс деңгейіне байланысты кезекте тұрғандарға жалдау ақысын немесе жеңілдетілген ипотекалық қарыздарды субсидиялау түрінде (жылдық 2-5% мөлшерлемесі) негізінде мемлекеттік қолдау шаралары берілетін болады. Сонымен қатар, есепке қою кезіндегі негізгі талаптардың бірі – меншік құқығындағы тұрғын үйдің болмауы. Жаңа кезекте тұрғандар үшін 10 жылға дейін ұлғайтуды ұсынамыз", – деді ол.
Министр қазақстандықтың мемлекеттік қолдауға тек бір рет құқығы болуы тиіс екенін айтты.
"Бізде тұрғын үйге үлкен кезек бар, бірақ біз жағдайдың әртүрлі екенін түсінеміз, сондықтан біз бұл лимитті 10 жылға белгілейміз. Өкінішке орай, мемлекеттен пәтер алған кейбір адамдар әр бес жыл сайын пәтер алатын жағдайлар бар", – деп түсіндірді министр.
Өз кезегінде қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі төрағасының орынбасары Олжас Қизатов Отбасы банкінің активтері 3,8 трлн теңгеге жеткенін, ал жұмыс істемейтін несиелердің үлесі небәрі 0,8% құрайтынын еске салды.
"Мұндай көлем тарихи тұрғыдан ең төменгі деңгей. Яғни бұл Отбасы банкінің тұрақтылығын көрсетеді. Заң жобасында осы қаржы құрылымын қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі жүйесінен шығару көзделген. Бірақ банктің мемлекеттік мәртебесін және оның тұрғын үй құрылысы жүйесін дамытудағы маңызды рөлін ескере отырып, біз Ұлттық банкпен және уәкілетті министрлікпен бірлесіп бұл мәселені тағы да қарастырдық. Отбасы банкінің маңыздылығын ескере отырып, біз парламент мәжілісі депутаттарының оны қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігімен реттеу периметрінде қалдыру туралы ұсынысымен келісеміз", – деді ол.
Ұлттық банк төрағасының орынбасары Виталий Тутушкин қадағалау ведомствосының функционалы тұрғысынан Отбасы банкі үшін ештеңе өзгермейтініне тоқталды.
"Себебі валюталық заңнаманың орындалуын бақылаумен байланысты функционал, статистика бойынша, бухгалтерлік есеп бойынша – бұл функциялардың барлығы Ұлттық банкте сақталады. Отбасының депозиттерге кепілдік беру жүйесінен шығуына келетін болсақ, бұл ұсыныс банкті қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі реттеуінен бөлу ниетімен байланысты болды. Бірақ егер агенттік оны тастап кетсе, онда біз оны қолдаймыз және отбасы Банкінің салымдарға кепілдік беру жүйесіне қатысуын сақтаймыз", – деп түйіндеді ол.
Талқылау қорытындысы бойынша мәжіліс бірінші оқылымда "Тұрғын үй саясатын реформалау мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заң жобасын қабылдады.